Bengu
New member
Ma mur eyle ne demek?
Ma mur eyle ifadesi, özellikle Osmanlı Türkçesi ve klasik Türk edebiyatında sıkça karşılaşılan, bugün ise daha çok edebi metinlerde ya da bazı dini ve tasavvufi metinlerde yer bulan bir deyimdir. Bu ifade, Arapça kökenli “ma’mur” kelimesinden türetilmiştir ve “mamur hale getirmek”, yani bir yeri veya durumu bayındır, düzenli, işler ve huzurlu hale sokmak anlamına gelir. "Ma mur eyle" ifadesi ise genellikle dua, temenni veya dilek bildirir şekilde kullanılır ve "mamur et", "düzene koy", "iyileştir", "huzur ver" anlamlarını taşır.
Ma mur eyle ifadesinin kökeni ve kullanım alanları
"Ma mur eyle" ifadesinin kökeni Arapça’daki “ʿamr” (عمر) kökünden gelir. Bu kök, yaşamak, yaşatmak, bayındır kılmak, yapılandırmak gibi anlamlara gelir. “Ma’mur” ise bu kökten türeyen ve “bayındır, imar edilmiş, huzurlu” anlamlarına gelen bir sıfattır. Osmanlı Türkçesinde sıkça kullanılan bu kelime, zamanla "mamur" biçimine evrilmiş ve halk arasında da “mamur eyle” şeklinde kullanım kazanmıştır. Halk şiirinde, divan edebiyatında ve dini metinlerde sıkça rastlanan bu ifade, bir isteği veya duayı belirtmek için kullanılır.
Örnek bir kullanım şu şekilde olabilir:
“Yâ Rab, şu gönlüm virâne oldu, sen ma mur eyle.”
Bu örnekte geçen “virane” (yıkık, harap) gönlün Tanrı tarafından mamur hale getirilmesi, yani huzur, düzen ve güzellikle doldurulması istenmektedir.
Tasavvufta "ma mur eyle" ifadesi
Tasavvufi literatürde “ma mur eyle” ifadesi, yalnızca fiziksel bir mekânın düzenlenmesini değil, aynı zamanda kalbin, ruhun ya da iç dünyanın Allah tarafından arındırılıp güzelleştirilmesini ifade eder. Tasavvuf, içsel bir temizlik ve düzen anlayışı taşıdığı için, bir müridin duasında “Kalbimi ma mur eyle” demesi, kalbin boş arzulardan, dünya meşgalesinden arındırılması ve ilahi hakikatle doldurulması yönündeki niyetini gösterir.
Edebi metinlerde ve şiirdeki yeri
Klasik Türk şiirinde çokça karşılaşılan “ma mur eyle” ifadesi, şairin ya ilahi bir güce, ya da sembolik olarak sevgiliye yönelttiği bir yakarış biçimidir. Şiirlerde genellikle zıtlıklarla çalışılır: gönül virane olmuştur, akıl harap haldedir, dünya darmadağındır – ve bu kaos içinde tek umut, bir “ma mur eyle” çağrısıyla düzenin yeniden sağlanmasıdır.
Örnek beyit:
“Virane gönlümde yeller eser / Yâr gel de ma mur eyle, ser-ser.”
Bu beyitte sevgiliye yöneltilen bir çağrı vardır. Şair, gönlünün perişan olduğunu belirtip sevgiliden bu yıkımı düzeltmesini, gönlü bayındır hale getirmesini istemektedir.
Benzer sorular ve cevapları
“Ma mur eyle” dini bir ifade midir?
Evet, “ma mur eyle” ifadesi hem dini hem de edebi bağlamda kullanılabilen bir temenni ifadesidir. Dini metinlerde özellikle dua formatında yer bulur. Ancak ifadenin anlamı yalnızca dini değil, dünyevi temennileri de kapsar. Örneğin bir şehrin mamur olması, sadece dini değil, toplumsal bir refahın da göstergesidir.
“Ma mur eyle” ile “imar et” aynı şey midir?
Bu iki ifade birbirine oldukça yakındır, ancak kullanım bağlamları farklı olabilir. “İmar et” daha çok fiziki mekânlar için kullanılırken, “ma mur eyle” ifadesi hem fiziki hem manevi, ruhsal veya sembolik alanlar için kullanılabilir. Örneğin bir gönül için “imar et” denmesi pek tercih edilmezken, “ma mur eyle” kullanımı oldukça doğaldır.
Günümüzde “ma mur eyle” ifadesi kullanılıyor mu?
Günümüz Türkçesinde “ma mur eyle” ifadesi gündelik kullanımda pek sık karşılaşılmaz. Ancak edebi, dini ve kültürel metinlerde varlığını sürdürmektedir. Özellikle tasavvufî sohbetlerde, ilahilerde veya halk edebiyatı tarzında yazılmış şiirlerde karşımıza çıkabilir. Bununla birlikte, nostaljik veya geleneksel bir anlatım tarzı benimseyen modern yazarlar da bu ifadeyi kullanabilmektedir.
“Gönlümü ma mur eyle” ne demek?
“Gönlümü ma mur eyle” ifadesi, kişinin iç dünyasının karışık, huzursuz ya da boş olduğu bir durumda, bu gönül dünyasının düzene sokulması için bir yakarıştır. Bu ifade, bir dua ya da içsel dilek olarak Tanrı’ya ya da sevgiye yöneltilebilir. Gönlün mamur hale gelmesi, iç huzurun sağlanması, sevgiyle dolması ya da hakikatle buluşması anlamına gelir.
“Virane” ile “ma mur” arasında nasıl bir ilişki vardır?
Bu iki kelime edebi anlamda sıklıkla karşıt anlamlarla birlikte kullanılır. “Virane” yıkık, harap, boş, terk edilmiş anlamlarına gelirken; “ma mur” bunun tam tersine düzenli, bayındır, huzurlu ve dolu anlamındadır. Bu iki kavram, özellikle klasik şiirde birbirine zıt olarak yer alır ve dramatik etkiyi güçlendirir.
Sonuç: Ma mur eyle ifadesinin çok katmanlı anlamı
“Ma mur eyle” ifadesi, tek bir anlamla sınırlı kalmayan, çok katmanlı bir yapıya sahiptir. Hem fiziksel hem de ruhsal bir düzeni, huzuru ve iyiliği dile getirir. Kullanım bağlamına göre bir şehir, bir gönül, bir hayat ya da bir zaman dilimi için dilekte bulunmak amacıyla kullanılabilir. Bu ifade, geçmişten günümüze uzanan zengin bir kültürel mirasın izlerini taşır ve Türkçe’nin estetik derinliğini gösteren nadide örneklerdendir.
Anahtar kelimeler: ma mur eyle ne demek, mamur kelimesinin anlamı, tasavvuf dili ifadeler, gönül virane gönül mamur, klasik Türk edebiyatı deyimleri, dini temenniler Türkçe, osmanlıca ifadeler günümüz Türkçesi
Ma mur eyle ifadesi, özellikle Osmanlı Türkçesi ve klasik Türk edebiyatında sıkça karşılaşılan, bugün ise daha çok edebi metinlerde ya da bazı dini ve tasavvufi metinlerde yer bulan bir deyimdir. Bu ifade, Arapça kökenli “ma’mur” kelimesinden türetilmiştir ve “mamur hale getirmek”, yani bir yeri veya durumu bayındır, düzenli, işler ve huzurlu hale sokmak anlamına gelir. "Ma mur eyle" ifadesi ise genellikle dua, temenni veya dilek bildirir şekilde kullanılır ve "mamur et", "düzene koy", "iyileştir", "huzur ver" anlamlarını taşır.
Ma mur eyle ifadesinin kökeni ve kullanım alanları
"Ma mur eyle" ifadesinin kökeni Arapça’daki “ʿamr” (عمر) kökünden gelir. Bu kök, yaşamak, yaşatmak, bayındır kılmak, yapılandırmak gibi anlamlara gelir. “Ma’mur” ise bu kökten türeyen ve “bayındır, imar edilmiş, huzurlu” anlamlarına gelen bir sıfattır. Osmanlı Türkçesinde sıkça kullanılan bu kelime, zamanla "mamur" biçimine evrilmiş ve halk arasında da “mamur eyle” şeklinde kullanım kazanmıştır. Halk şiirinde, divan edebiyatında ve dini metinlerde sıkça rastlanan bu ifade, bir isteği veya duayı belirtmek için kullanılır.
Örnek bir kullanım şu şekilde olabilir:
“Yâ Rab, şu gönlüm virâne oldu, sen ma mur eyle.”
Bu örnekte geçen “virane” (yıkık, harap) gönlün Tanrı tarafından mamur hale getirilmesi, yani huzur, düzen ve güzellikle doldurulması istenmektedir.
Tasavvufta "ma mur eyle" ifadesi
Tasavvufi literatürde “ma mur eyle” ifadesi, yalnızca fiziksel bir mekânın düzenlenmesini değil, aynı zamanda kalbin, ruhun ya da iç dünyanın Allah tarafından arındırılıp güzelleştirilmesini ifade eder. Tasavvuf, içsel bir temizlik ve düzen anlayışı taşıdığı için, bir müridin duasında “Kalbimi ma mur eyle” demesi, kalbin boş arzulardan, dünya meşgalesinden arındırılması ve ilahi hakikatle doldurulması yönündeki niyetini gösterir.
Edebi metinlerde ve şiirdeki yeri
Klasik Türk şiirinde çokça karşılaşılan “ma mur eyle” ifadesi, şairin ya ilahi bir güce, ya da sembolik olarak sevgiliye yönelttiği bir yakarış biçimidir. Şiirlerde genellikle zıtlıklarla çalışılır: gönül virane olmuştur, akıl harap haldedir, dünya darmadağındır – ve bu kaos içinde tek umut, bir “ma mur eyle” çağrısıyla düzenin yeniden sağlanmasıdır.
Örnek beyit:
“Virane gönlümde yeller eser / Yâr gel de ma mur eyle, ser-ser.”
Bu beyitte sevgiliye yöneltilen bir çağrı vardır. Şair, gönlünün perişan olduğunu belirtip sevgiliden bu yıkımı düzeltmesini, gönlü bayındır hale getirmesini istemektedir.
Benzer sorular ve cevapları
“Ma mur eyle” dini bir ifade midir?
Evet, “ma mur eyle” ifadesi hem dini hem de edebi bağlamda kullanılabilen bir temenni ifadesidir. Dini metinlerde özellikle dua formatında yer bulur. Ancak ifadenin anlamı yalnızca dini değil, dünyevi temennileri de kapsar. Örneğin bir şehrin mamur olması, sadece dini değil, toplumsal bir refahın da göstergesidir.
“Ma mur eyle” ile “imar et” aynı şey midir?
Bu iki ifade birbirine oldukça yakındır, ancak kullanım bağlamları farklı olabilir. “İmar et” daha çok fiziki mekânlar için kullanılırken, “ma mur eyle” ifadesi hem fiziki hem manevi, ruhsal veya sembolik alanlar için kullanılabilir. Örneğin bir gönül için “imar et” denmesi pek tercih edilmezken, “ma mur eyle” kullanımı oldukça doğaldır.
Günümüzde “ma mur eyle” ifadesi kullanılıyor mu?
Günümüz Türkçesinde “ma mur eyle” ifadesi gündelik kullanımda pek sık karşılaşılmaz. Ancak edebi, dini ve kültürel metinlerde varlığını sürdürmektedir. Özellikle tasavvufî sohbetlerde, ilahilerde veya halk edebiyatı tarzında yazılmış şiirlerde karşımıza çıkabilir. Bununla birlikte, nostaljik veya geleneksel bir anlatım tarzı benimseyen modern yazarlar da bu ifadeyi kullanabilmektedir.
“Gönlümü ma mur eyle” ne demek?
“Gönlümü ma mur eyle” ifadesi, kişinin iç dünyasının karışık, huzursuz ya da boş olduğu bir durumda, bu gönül dünyasının düzene sokulması için bir yakarıştır. Bu ifade, bir dua ya da içsel dilek olarak Tanrı’ya ya da sevgiye yöneltilebilir. Gönlün mamur hale gelmesi, iç huzurun sağlanması, sevgiyle dolması ya da hakikatle buluşması anlamına gelir.
“Virane” ile “ma mur” arasında nasıl bir ilişki vardır?
Bu iki kelime edebi anlamda sıklıkla karşıt anlamlarla birlikte kullanılır. “Virane” yıkık, harap, boş, terk edilmiş anlamlarına gelirken; “ma mur” bunun tam tersine düzenli, bayındır, huzurlu ve dolu anlamındadır. Bu iki kavram, özellikle klasik şiirde birbirine zıt olarak yer alır ve dramatik etkiyi güçlendirir.
Sonuç: Ma mur eyle ifadesinin çok katmanlı anlamı
“Ma mur eyle” ifadesi, tek bir anlamla sınırlı kalmayan, çok katmanlı bir yapıya sahiptir. Hem fiziksel hem de ruhsal bir düzeni, huzuru ve iyiliği dile getirir. Kullanım bağlamına göre bir şehir, bir gönül, bir hayat ya da bir zaman dilimi için dilekte bulunmak amacıyla kullanılabilir. Bu ifade, geçmişten günümüze uzanan zengin bir kültürel mirasın izlerini taşır ve Türkçe’nin estetik derinliğini gösteren nadide örneklerdendir.
Anahtar kelimeler: ma mur eyle ne demek, mamur kelimesinin anlamı, tasavvuf dili ifadeler, gönül virane gönül mamur, klasik Türk edebiyatı deyimleri, dini temenniler Türkçe, osmanlıca ifadeler günümüz Türkçesi